Kars Balı

Arıcılık günümüzden 4000 yıl önce Mısır’da başlamış sonra Yunanistan, Filistin ve Kıbrıs’a yayılarak tüm dünyada yaygınlaşmaya başlamıştır. Bal insan sağlığı için çok önemli bir yere sahiptir. Balda bulunan fosfor, kalsiyum, demir, potasyum, magnezyum, sodyum, kükürt, iyot mineralleri, B1, B2, B6, C ve K vitaminleri bulunur.

Bal, çiçeklerin nektarlarının arılar tarafından toplanarak, bileşenleri vücutlarında değiştirmeleri ve petek gözlerinde depolaması sonucunda oluşan tatlı bir gıdadır.

Glikoz ve fruktoz başta olmak üzere çeşitli şekerler içerir. Balın rengi şeffaf, açık sarıdan kahverengiye kadar değişkendir.

Balın tadı, bulunduğu coğrafyaya, arının konduğu çiçeğin türüne, aromasına, mevsimine göre bile değişebilir.

İçerisinde ilaç, yabancı madde bulunmayan, enzim içeren tüm ballar kaliteli kabul edilir.

Çiçek Balı: Arıların bitki çiçeklerindeki nektarlardan yaptıkları baldır.

Geven balı, kekik balı, üçgül balı, yonca balı, narenciye balı, ıhlamur balı, funda balı, ayçiçek balı, pamuk balı, akasya balı, lavanta balı, şalba balı, hoşur balı, meyan balı, yavşan balı, harnup balı, sardal balı, ılgın balı, püren balı, korunga balı, hardal balı, maydanoz balı, iğde balı, elma balı, yeni dünya balı, susam balı, töreme balı, hayık balı, okaliptüs ballı çiçek ballarına örnektir.

Salgı balları; Arıların, bazı böceklerin genellikle bitkilerin canlı kısımlarından çıkardıkları salgılardan yaptıkları baldır.

Çam balı, mezla balı, yaprak ve ardıç balları salgı ballarına örnektir.

Balın kristalleşmesi;

Arıların topladıkları bitkilere göre, ballar doğal olarak zamanla kristalleşebilmektedir. Balın kristalleşmesi veya donarak beyaz kıvamlı şekle girmesi, şekerden yapıldığını veya kalitesinin bozulduğunu göstermez. Kristalleşme hile belirtisi değildir. Çiçek balı çam balından daha çabuk kristalleşir. Doğal ballar bir süre sonra korunmaya girdiği için kristalleşir. Kristalizasyon arıların balı topladığı çiçeklerin yapısı ve çiçeklerin deniz seviyesinden yüksekliğine bağlıdır. Yüksek rakımdaki çiçeklerin balları geç kristalleşir. Çiçek ballarının mutlaka kristalleşmesi, kristalleşmenin kışın 3-4 ay sürede gerçekleşeceği ve bunun balın kendine has özelliği olduğu kaçınılmazdır. Kristalleşmiş balın insan sağlığına hiçbir zararı yoktur. Kristalleşmiş bal tüketmek istemeyenler 50 derece sıcak suya bal kavanozlarını koyarak bal çözününceye kadar beklemelidir. 50 dereceden fazla sıcaklıkta ısıtılırsa rengi koyulaşır ve önemli enzimler tahrip olur. Yanlış ısıtmada kalite kriteri HMF değeri artar. Kristalleşmenin başlıca nedenleri; çiçek türü, balın içindeki hava kabarcıkları, polen ve partikül miktarı, depolandığı yerin nem ve sıcaklığı, ambalaj çeşididir.

Bal satın alırken, firma güvenilirliği, yöresel tercihler, temiz ve güvenilir üretim koşulları dikkate alınmalıdır.